Grenzen aangeven is professioneel 

In de geestelijke gezondheidszorg hebben we te maken met een hoog verzuim. We kampen nog steeds met de gevolgen van covid, maar het grootste risico op uitval is psychosociale arbeidsbelasting. Het afgelopen jaar sprak onze arbocoördinator Wim Nicolai met de personeelsadviseurs hierover met alle teams en reikten handvatten aan voor het verminderen van werkdruk en het omgaan met grensoverschrijdend gedrag. 

Wat is psychosociale arbeidsbelasting? 
Wim: ‘Enerzijds gaat het over werkdruk en werkstress en anderzijds zijn het zaken die onder grensoverschrijdend gedrag vallen: pesten, discriminatie, (verbale) agressie en geweld en seksueel overschrijdend gedrag. Het is zorgwekkend dat de maatschappij verhardt, kijk maar naar social media. Wanneer het op de werkvloer gebeurt, moet je daar als werkgever aandacht voor hebben.’ 

Hoe deden jullie dat? 
‘We beginnen met het nabootsen van een herkenbare situatie, afgestemd op het team. Ook doen we de oefening ‘over de streep’, waarbij we medewerkers om naar de denkbeeldige lijn te lopen als zij zich in een situatie herkennen. We noemen bijvoorbeeld: ‘Ik wil wel bespreken dat ik ergens mee zit, maar iedereen is druk dus dan laat ik het maar.’ Hierna bespreken we de uitkomsten en wordt duidelijk dat collega’s bijvoorbeeld niet van elkaar weten dat ze soms wakker liggen van het werk of dat de combinatie mantelzorg en werk ze opbreekt. Het zijn vaak constructieve gesprekken waar ze als team sterker van worden. We benadrukken het belang om je grens aan te geven én het te bespreken. Daarmee bewijs je jezelf een grote dienst, maar ook je collega’s en de cliënt. Zo kan diegene ervan leren. En collega’s kunnen met je meedenken hoe een zware situatie iets lichter voor je wordt.’ 

Hoe reageerden de teams? 
‘Heel verschillend. Ik zie een groot verschil in de werk/privébalans tussen wooncirkelteams en ambulante teams. In het ambulante werk heb je meer regie over je eigen agenda. In een wooncirkel ben je afhankelijk van de interventielijst en bezetting. En mensen ervaren na een late, (pittige) dienst dat ze moeilijk in slaap vallen. Collega’s vinden het prettig om herkenning bij elkaar te vinden, met elkaar mee te leven en alles met elkaar te kunnen en durven bespreken. Al zitten sommige teams nog in de beginfase. Zij moeten elkaar nog goed leren kennen en routine opbouwen. Ambulante medewerkers werken meer solistisch, zij moeten de onderlinge band zelf faciliteren. Zo heeft een team dagelijks een opstartmoment en een ander team luncht altijd samen.’ 

Wat viel je op tijdens de sessies? 
‘De balans man-vrouw is opvallend: er werken meer vrouwen bij Leviaan dan mannen. Ook zie ik nog weinig diversiteit in de teams op het gebied van afkomst en huidskleur en dat is jammer. Ik zou dat graag diverser zien; hoe diverser een team is, hoe beter het functioneert.’ 

Wat is het resultaat van de workshops? 
‘Wij vragen na een week en na een aantal maanden aan de medewerkers hoe ze terugkijken op de bijeenkomst en op welke wijze ze er vervolg aan geven. We hebben een dossier op intranet met veel informatie en testjes. Daarnaast ondersteunt een prikkelende postercampagne bij de bewustwording rondom dit onderwerp, met telkens een verwijzing naar informatie, tips en testen voor meer rust in je hoofd. En we trekken het onderwerp breder. Zo richten we ons ook op leefstijl. Want als je fysiek fit bent, ben je ook weerbaarder tegen psychosociale arbeidsbelasting. Het is nog te vroeg om te concluderen dat het verzuim ermee omlaag gaat, wel weten medewerkers nu nog beter hoe belangrijk het is dat je dingen met elkaar deelt en je grenzen aangeeft.